Eén werkgever is verantwoordelijk voor de veiligheid van zijn of haar werknemers. Een van de middelen om de veiligheid van werknemers te waarborgen is de risico-inventarisatie en -evaluatie (de RI&E). Met behulp van de RI&E worden arbeidsrisico’s die verbonden zijn aan het werk in kaart gebracht, zodat de werkgever preventief actie kan ondernemen om dergelijke risico’s te verkleinen of weg te nemen. Artikel 5 van de Arbeidsomstandighedenwet stelt eisen aan de RI&E. Kort gezegd dient in een RI&E in ieder geval terug te komen welke risico’s de arbeid met zich brengt en een plan van aanpak bevattende de genomen maatregelen ter voorkoming/beperking van de risico’s. Belangrijk is ook dat de RI&E aangepast wordt als de werkomstandigheden dusdanig veranderen.
Hoe zit het dan eigenlijk met werknemers die vanuit huis werken?
De Arbowet zegt niks over thuiswerkers (of telewerkers). Het Arbobesluit daarentegen geeft een omschrijving van plaatsonafhankelijk werken (artikel 1.43 lid 1 en 2). Het gaat om een werknemer – maar ook stagiair(e) of uitzendkracht – die arbeid verricht in een woning of andere plaats die niet de arbeidsplaats van de werkgever is. Indien een werknemer thuis wil werken dient de werkgever hiervoor toestemming te geven. Dit kan met behulp van een thuiswerkregeling opgenomen in de arbeidsovereenkomst, maar ook op een later moment. Hierbij is het belangrijk om te weten dat zo’n regeling een arbeidsvoorwaarde kan worden, waarna het lastig is de regeling te veranderen of ongedaan te maken. Een voorbeeld hiervan valt terug te vinden op uitspraak.rechtspraak.nl.
Af en toe de laptop erbij pakken om nog wat werk te verrichten valt buiten de definitie. Dit geldt ook voor bouwwerkzaamheden (aan of in huis) en verplegers, verzorgers of huishoudelijk personeel.
Her en der zijn bepalingen op thuiswerkers van toepassing verklaard. Een voorbeeld: de regels met betrekking tot beeldschermwerk of ergonomie gelden ook voor thuiswerkers (artikel 1.47 Arbobesluit). Uit dit gegeven en het feit dat artikel 5 van de Arbowet spreekt over ‘de arbeid’ (de werkgever is dus óók verantwoordelijk voor díe (thuis)werkplek), volgt dat de werkgever een RI&E moet maken voor plaatsonafhankelijk werken. Het gaat hier om een ‘light’ versie: ten aanzien van bijvoorbeeld brandgevaar geldt de arbowetgeving niet.
Aandachtspunten
Het inschatten van de risico’s bij thuiswerken kan lastig zijn, omdat je als werkgever geen zicht hebt op de woning, noch op de specifieke werkplek van de werknemer. Desondanks moet je de risico’s in de RI&E vermelden en zal je moeten nagaan of de werknemer een geschikte (thuis)werkplek heeft. Om deze risico’s in te schatten, bestaan er een aantal mogelijkheden. Een op de website van Rijksoverheid geplaatste handreiking noemt de volgende mogelijkheden:
- Je kunt als werkgever zelf de thuiswerkplek voor de werknemer inrichten;
- Je kunt als werkgever de thuiswerkplek laten checken door een deskundige (op basis van een foto);
- Je kunt als werkgever de thuiswerkplek laten checken door de werknemers zelf (op basis van een checklist).
Bij beeldschermwerk zullen de risico’s thuis niet (veel) verschillen van de risico’s op de werkplaats. Het blijft raadzaam het beestje bij de naam te noemen. Maak dus altijd melding van plaatsonafhankelijk werken in de RI&E en besteed hierbij aandacht aan de kenmerken ervan. Neem daarbij altijd de arbowetgeving in acht.
Aansprakelijkheid
Er zijn vooralsnog weinig zaken met betrekking tot thuiswerkers. Eén uitspraak valt op, namelijk die van het Amsterdamse Gerechtshof. Het hof nam daar aan dat de zorgplicht uit artikel 7:658 BW zich ook uitstrekt tot uitoefening van de werkzaamheden buiten het bedrijfsgebouw. De werkgever had aan werkneemster toestemming gegeven om thuis te werken. Zij ontwikkelde RSI-klachten, waar zij de werkgever aansprakelijk voor achtte. Het hof ging hierin mee: ‘werkgever, je moet dokken’. Doordat er weinig uitspraken zijn, bestaat discussie of deze uitspraak als richtinggevend kan worden beschouwd. Voorkomen is echter beter dan genezen. Maak dus duidelijke afspraken met de werknemer over de thuiswerkplek en de realisatie hiervan en leg dit vast in de RI&E.
Conclusie
Het fenomeen ‘thuiswerken’ brengt voordelen met zich mee. Het past ook in de tijdgeest waarin flexibiliteit van de werkgever wordt verwacht. Hij zal dit ‘nieuwe werken’ moeten faciliteren. Er kleeft echter ook een aantal nadelen aan, met name op het gebied van arbowetgeving en aansprakelijkheid. Duidelijk is dat de werkgever belast is met het inventariseren van arbeidsrisico’s. Deze risico’s blijven bestaan bij thuiswerken, er is slechts sprake van een verplaatsing (van het probleem?). Naar het lijkt heeft dit minimale invloed op de zorgplicht van de werkgever. Om niet in een aansprakelijkheidsdiscussie verzeild te raken, is het raadzaam in de RI&E aandacht te besteden aan de thuiswerkplek. Doe je dat niet, dan lopen ‘ineens’ twee partijen een risico: zowel de werknemer – op klachten – als de werkgever – op een schadeclaim.
Wilt u meer weten of uw RI&E laten checken? Floor Ham vertelt u hier graag alles over.
Bron: arbowetweter.nl
Franklin Offshore
Volkerrail
A.S. Warson