Wijs kartrekkers aan voor veilig en gezond werken.
Nieuwsbrief
Schrijf u in voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van ons nieuws.
Borger & Burghouts
Elke werkgever wil vanzelfsprekend dat zijn bedrijf gezond én winstgevend is. In het artikel ‘De onnodige ellende rondom de RI&E’ hebben wij uitgebreid stil gestaan bij de toegevoegde waarde van de RI&E. Zowel op het gebied van arbeidsomstandigheden als op het gebied van winstgevendheid, blijkt dat het hebben van een RI&E weldegelijk de ‘moeite’ waard is.
In dit artikel geven wij u uitgebreide tips die u kunt toepassen om de RI&E-machine vandaag nog te (her)starten!
Tip 1
Creëer draagvlak en zie de RI&E als investering
Elke ondernemer steekt zijn hart en ziel in zijn onderneming.
Als wij de wettelijke verplichting van de RI&E eventjes wegdenken en wij u vragen waar u het meest bang voor bent, dan is er een grote kans dat u dan het welzijn, de gezondheid en veiligheid van uw personeel als eerst benoemt. Want de prestaties van uw mensen bepalen immers het succes van uw onderneming: functioneert er iemand niet optimaal, dan merkt u dat meteen. Dan klinkt het plotseling toch een stuk logischer om binnen de onderneming hier kritisch naar te gaan kijken of dit voorkomen kan worden. Dit is precies het doel van de RI&E. De tijd en energie die uw onderneming in dit instrument steekt, kunt u zien als een investering in uw onderneming. Motiveer uw medewerkers om in dit proces mee te denken. Zo maakt u uw organisatie duurzamer en toekomstbestendiger.
Tips voor draagvlak creëren
- Formuleer aanleiding en doelstellingen.
- Geef de thema’s veiligheid en gezondheid en de RI&E een vaste plek.
- Maak het visueel.
- Blijf kennis vergaren over veilig en gezond werken.
- Vermijd een strafcultuur.
- Houd het persoonlijk, leuk, afwisselend en inspirerend.
Tip 2
Maak een goede afweging en handel zoals bij iedere andere investering
Het is van essentieel belang dat u net zoals bij iedere andere investering een goede afweging maakt. Formuleer eisen en baseer beslissingen op een afweging van kosten en baten. Dit doet u immers ook bij de aanschaf van nieuwe machines, software of andere bedrijfsmiddelen. Het doel van deze investeringen is om uw organisatie weerbaarder te maken. Wilt u op basis van de uitkomsten van de RI&E geld, tijd en energie in veiligheids- en gezondheidsmaatregelen steken? Dan moeten die dus ook echt wat opleveren. Denk bijvoorbeeld aan positieve uitkomsten als werkplezier, hogere productiviteit, betere dienstverlening en minder verzuim. Investeer dus gericht en op basis van goede argumenten.
Tips voor afweging
Betrek deze 5 belangrijke spelers
- Preventiemedewerker
Is wettelijk verplicht om het RI&E en PVA proces te betrekken.
- Ondernemingsraad
Heeft instemmingsrecht en weet wat er op de werkvloer speelt.
- Bedrijfsarts
Voor het PAGO-advies.
- Directie
Gaat over het beleid (en budget!) en is eindverantwoordelijk.
- Medewerkers
Hier draait uiteindelijk alles om!
Tip 3
Laat u ondersteunen door de juiste deskundige
De wet schrijft voor dat u Arborisico’s niet alleen inventariseert en rangschikt, maar ook een plan van aanpak maakt om ze te voorkomen. Het is belangrijk dat u dit laatste zoveel mogelijk bij de bron doet. Zo kunt u bijvoorbeeld allereerst nagaan of u een zeer lawaaierige machine kunt aanpassen of vervangen en niet klakkeloos het lawaai accepteren en gehoorbescherming uitdelen. Dit is één van de belangrijkste onderdelen binnen de RI&E: het volgen van de arbeidshygiënische strategie. Aan deze strategie zitten echter vaak de hoogste investeringskosten en kan het best een opgave zijn om goed in te kunnen schatten wat u precies voor uw investering terugkrijgt en op welk termijn. Het is daarom belangrijk om goed na te gaan wat de voornaamste risico’s zijn binnen uw onderneming. Om er zeker van te zijn dat u de juiste beslissingen neemt, is het verstandig om u bij het uitvoeren van de RI&E te laten ondersteunen door Arbodeskundigen.
Tips voor raadplegen
Laat altijd de risico’s bepalen wie u raadpleegt. (Gecertificeerde) Arboprofessionals zijn opgeleid in het opsporen en in kaart brengen van Arborisico’s. Zij hebben de expertise in huis om u te vertellen hoe u risico’s het beste kunt aanpakken en met welke gepaste maatregelen. In de tabel hieronder kunt u zien wat het expertisegebied is van de 4 verschillende Arbokerndeskundigen. Aan de hand van de geprioriteerde risico’s kunt u zelf bepalen wie u als eerst bij uw RI&E betrekt.
- Arbeidshygiënist
Deskundige in het beoordelen van gezondheidsrisico’s van met name chemische, fysische en fysieke risico’s en in de advisering over risicobeperkende maatregelen.
- Arbeids- & Organisatiekundige
Deskundige in het beoordelen van psychosociale arbeidsrisico’s en risico’s ten gevolge van de organisatie van de arbeid en functie-inhoud en in de advisering over risicobeperkende maatregelen.
- (Hogere-) Veiligheidskundige
Deskundige in het beoordelen van veiligheidsrisico’s in het werk en de advisering over risicobeperkende maatregelen.
- Bedrijfsarts
Deskundig aanspreekpunt voor alles wat met werk en gezondheid te maken heeft.
Tip 4
Probeer zoveel mogelijk zelf te regelen
De hulp en ondersteuning van arboprofessionals is zeer belangrijk en waardevol. Maar leg het uitvoeren van de RI&E niet volledig bij hen neer. Dan verliest het document immers haar eigenaarschap binnen de onderneming. Het is juist de bedoeling om zelf eerst de aanwezige veiligheids- en gezondheidsrisico’s in kaart te brengen. Zo doet de onderneming zelf inzichten op die nodig zijn om goede beslissingen te nemen over de investeringen in veiligheid en gezondheid. Betrek dus de 5 belangrijkste spelers bij de inventarisatie. Vooral de medewerkers weten vaak precies waar de grootste arboknelpunten zitten. Door hen actief bij dit proces te betrekken, laat de onderneming zien dat de input van werknemers wordt gewaardeerd en hun welzijn belangrijk wordt gevonden. Zo kunt u bijvoorbeeld zelf aan de slag gaan met deze RI&E-instrumenten en van de beschikbare arbocatalogus gebruik maken om tot nieuwe inzichten te komen.
Arboknelpunten achterhalen
- Gesprekken voeren
Zoals tijdens werkoverleggen of individueel tijdens functioneringsgesprekken
- Interviews houden
Kies belangrijke sleutelfiguren uit verschillende afdelingen.
- Observaties
Ga op pad met verschillende personen en rapporteer wat er op valt.
- Vragenlijsten
Is een goede manier om tot inzichten te komen en tegelijkertijd veel mensen te betrekken.
Tip 5
Houdt rekening met de toetsingscriteria
De RI&E wordt in veel gevallen getoetst en met een reden. In vrijwel alle publicaties en relevante artikelen die te vinden zijn over de toetsingscriteria ziet men het volgende staan: ‘De RI&E dient volledig, betrouwbaar en actueel te zijn’. Het is belangrijk om deze pijlers eigen te maken als u met de RI&E aan de slag gaat.
Wanneer is de RI&E volledig
De RI&E is volledig als het aandacht besteedt aan alle arboknelpunten.
De algemene RI&E kunt u zien als een soort 0-meting: het geeft een overzicht van de blootstelling aan alle risico’s binnen uw bedrijf. Tijdens het inventariseren kunt u er bijvoorbeeld achter komen dat er geen sprake is van risico’s door trillingen, maar dat medewerkers wel kunnen worden blootgesteld aan gevaarlijke stoffen.
Wanneer er voorafgaand aan/of tijdens het uitvoeren van de RI&E blijkt dat dit soort zaken – zoals de blootstelling aan gevaarlijke stoffen – nader moeten worden onderzocht, kunnen deze altijd naar een later tijdstip worden verschoven en als ‘verdiepende RI&E’ worden uitgevoerd.
Sommige zaken mogen dus gerust even ‘geparkeerd’ worden voor verder onderzoek of externe ondersteuning. In de RI&E moet men aangeven of met bepaalde arboknelpunten wel of geen wettelijke voorschriften zijn overtreden: Uiteraard moet onaanvaardbare risico’s, direct gevaar en zware wettelijke overtredingen met urgentie worden opgelost.
Voor een aantal groepen medewerkers en onderwerpen zijn er wettelijke ‘nadere RI&E-verplichtingen’ (zoals vermeld de Kernenergiewet en het Arbobesluit). Dit betekent dat wanneer deze niet zijn uitgevoerd, maar wel noodzakelijk of van toepassing zijn binnen uw bedrijf, uw RI&E vooralsnog niet volledig is. Tot slot, geldt dat zonder een volledig plan van aanpak – waarin de gekozen prioriteiten zijn aangegeven en een tijdspad met verantwoordelijken voor de uitvoering is uitgezet – de RI&E niet aan de vereisten van volledigheid voldoet.
Wanneer is de RI&E betrouwbaar
De RI&E is betrouwbaar als de gegevens en inhoud een reëel beeld geeft van de gevaren en de risico’s. Het is belangrijk dat de RI&E niet enkel gebaseerd is op de mening van veiligheidskundige(n)/preventiemedewerker(s) of slechts enkele mensen. Wanneer u gebruik maakt van onderzoeksmethoden (zoals vragenlijsten, gesprekken of interviews) moet de (subjectieve) beleving van de respondenten goed onderbouwd zijn. Daarnaast, moet er sprake zijn van voldoende respons om de resultaten te kunnen generaliseren naar het hele bedrijf of een specifieke afdeling, ruimte of functie.
De mate van betrouwbaarheid wordt ook bepaald door de bezochte ruimtes en werkplekken tijdens van het onderzoek. Bij homogene ruimten, zoals in het geval van kantoren, mag men gebruik maken van representatieve steekproeven. Bij heterogene ruimtes, zoals vrijwel alle overige ruimtes (denk aan loodsen, fabrieken, laboratoria, bouwprojecten, winkels, scholen, etc.), moeten alle werkplekken worden onderzocht. Een steekproefcalculator kan u helpen om de betrouwbaarheid van uw onderzoek voor- en/of naderhand te bepalen (meer info in de tabel hiernaast).
Steekproef uitvoeren
Om de betrouwbaarheid van uw RI&E te kunnen onderbouwen kan gebruik worden gemaakt van een steekproefcalculator.
Met deze tool kunt u berekenen hoeveel personen, ruimtes, werkplekken, etc. u moet bezoeken/ondervragen voor een betrouwbaar resultaat.
U kunt deze tool ook omgekeerd gebruiken: om zo aan de hand van het respons te bereken wat de betrouwbaarheid van het onderzoek is geweest.
Wanneer is een RI&E actueel
De RI&E is actueel wanneer het een ‘levend (werk-) document’ is en indien nodig wordt onderhouden en bijgewerkt. Veel bedrijven nemen ‘om de zoveel jaar’ de RI&E onder de loep, zoals mijn collega Floor in een eerder artikel op LinkedIn al aangaf, komt dit zowel in de geest van artikel 5 Arbowet en het doel van dit toetsingscriterium niet overeen: De RI&E dient altijd een weerspiegeling te zijn van de actuele situatie op de werkvloer.
Daarnaast, is het benoemingswaardig dat ook de externe factoren in de RI&E moeten worden meegenomen. Zoals de nieuwe kennis over Chroom 6, COVID-19 en de toename van anderstaligen op de arbeidsmarkt. Maar natuurlijk ook de veranderende wet- en regelgeving.
Nieuwe inzichten
Tot slot, komen er met enige regelmaat ook nieuwe en effectievere verbetermaatregelen, deze kunnen helpen om risico’s en gevaren binnen uw bedrijf beter te bestrijden/voorkomen. Het is belangrijk om deze ontwikkelingen goed in de gaten te houden, want verouderde maatregelen mogen in het plan van aanpak niet geadviseerd worden. Voor inspiratie in deze inzichten verwijzen wij u graag naar de volgende bronnen.
Voorbeelden uit de praktijk
Kent u alle risico’s voor uw personeel en uw materieel?
Leg uw RI&E vraagstuk gerust eens voor aan onze experts, wij adviseren u graag.
Welkom vreemdeling! Dit is een voorbeeldtekst voor uw geweldige promovenster! Vervang het door uw eigen tekst of bericht!