De Omgevingswet. Wat zijn de gevolgen voor de vergunningsplicht?

De Omgevingswet

1 januari 2024 is het zover: de komst van de Omgevingswet (update augustus 2023). Het inwerking treden van deze wet brengt de nodige verandering in wet- en regelgeving met zich mee voor burgers, overheid en bedrijven, waaronder de vergunningplicht. De redenen voor de vergunningplicht veranderen in bepaalde gevallen. Er komen vergunningplichten bij, maar er vervallen er ook veel. Dit heeft allerlei gevolgen; Zo kan een vergunningplicht onder lokale regels komen te vallen of wordt de vergunningplicht opeens kleiner. Dit zorgt mogelijk voor een onoverzichtelijke situatie.

Inrichting uit het Activiteitenbesluit milieubeheer

Het komende halfjaar wordt in het kader van de inwerkingtreding van de Omgevingswet een onderzoek verricht naar de betekenis en gevolgen voor de vergunningplicht door het loslaten van het begrip ‘inrichting’ en de introductie van het begrip ‘milieubelastende activiteit’. Het begrip ‘inrichting’ uit de Wet milieubeheer is een belangrijk begrip in de milieuregelgeving voor bedrijven. Bedrijven die geen inrichting zijn hoeven niet te voldoen aan het Activiteitenbesluit dan wel hebben zij geen omgevingsvergunning milieu nodig.

Onder het begrip ‘inrichting’ wordt verstaan: elke door de mens bedrijfsmatig of in een omvang alsof zij bedrijfsmatig was, ondernomen bedrijvigheid die binnen een zekere begrenzing pleegt te worden verricht. Hierin kan onderscheid worden gemaakt voor drie soorten inrichtingen.

  • Inrichtingen type A
    Inrichtingen die minder milieubelastende activiteiten uitvoeren. Deze inrichtingen hoeven bij een oprichting of een wijziging geen melding te doen aan de gemeente. Wel moet voldaan worden aan de regelgeving uit het Activiteitenbesluit.
  • Inrichtingen type B
    Inrichtingen die bij de oprichting of een wijziging een melding moeten doen aan de gemeente. Voor dit type inrichting is geen omgevingsvergunning milieu nodig. Ook deze inrichtingen vallen volledig onder het Activiteitenbesluit.
  • Inrichtingen type C
    Deze inrichtingen hebben een omgevingsvergunning milieu nodig. Deze inrichtingen moeten een melding Activiteitenbesluit doen voor activiteiten waarop hoofdstuk 3 van het Activiteitenbesluit van toepassing is.

Milieubelastende activiteit uit de Omgevingswet

De Omgevingswet introduceert een geheel nieuw begrip; De milieubelastende activiteit. Onder de milieubelastende activiteit wordt verstaan, een activiteit die nadelige gevolgen voor het milieu kan veroorzaken. Uitzonderingen hierop zijn de lozingen op een oppervlaktewaterlichaam of waterzuivering of het onttrekken van water. Een lozingsactiviteit is het lozen van afvalwater, warmte of stoffen in een sloot, rivier of rioolwaterzuiveringsinstallatie. Een wateronttrekkingsactiviteit is het oppompen van water uit water om er drinkwater van te maken of het gebruik als koelwater in een productieproces. De Omgevingswet wijst deze activiteiten namelijk als aparte activiteiten aan.

Het Besluit activiteiten leefomgeving

Het Besluit activiteiten leefomgeving (BAL) geeft aan voor welke milieubelastende activiteiten een vergunningplicht geldt. Hierdoor ontstaan drie verschillende situaties:

  1. Vergunningplicht voor één of meer milieubelastende activiteiten binnen het bedrijf;
  2. Geen vergunningplicht als gevolg van de milieubelastende activiteiten binnen het bedrijf;
  3. Voor het gehele bedrijf geldt vergunningplicht.

Vergunningplicht kan voortvloeien uit zowel het BAL als lokale regels. Bijvoorbeeld wanneer een milieubelastende activiteit niet als vergunningplichtig is aangewezen dan valt de milieubelastende activiteit alleen onder de algemene regels uit het Besluit activiteiten leefomgeving. Echter op lokaal niveau kan er, bijvoorbeeld via het Omgevingsplan van de gemeente, wel vergunningplicht gelden voor de milieubelastende activiteit.

Een complex bedrijf is een uitzondering op de algemene verandering onder de Omgevingswet. Complexe bedrijven zijn bedrijven die door aard en omvang grote gevolgen kunnen hebben voor de leefomgeving. Complexe bedrijven zijn vergunningplichtig voor meerdere activiteiten. Dat betekent dat een vergunning nodig is voor de milieubelastende activiteit zelf, maar dat bijvoorbeeld ook een vergunning nodig is voor een lozingsactiviteit op een oppervlaktewaterlichaam.

De vergunningplicht geldt ook voor functioneel ondersteunende activiteiten. Als er op het bedrijfsterrein een activiteit plaatsvindt die de kernactiviteit niet functioneel ondersteunt, dan valt die buiten de vergunningplicht voor het bedrijf. Die activiteit valt dan namelijk niet onder de milieubelastende activiteit complex bedrijf.

Een IPPC-installatie is een tweede uitzonder op de algemene verandering onder de Omgevingswet. Het Besluit activiteiten leefomgeving wijst deze installatie aan als één milieubelastende activiteit. Dit betekent dat alle activiteiten op dezelfde locatie die met deze installatie samenhangen, in technisch verband staan en gevolgen kunnen hebben voor de emissies en verontreiniging hieronder vallen.

FAQ

Heeft u ook vragen over de gevolgen van (de invoering van) de Omgevingswet voor uw organisatie? Wij horen ze graag.
Op basis van de inzendingen stellen we gedurende het jaar een lijst op met veel gestelde vragen (FAQ lijst) die we beschikbaar zullen stellen via onze website.

Gevolgen voor de vergunningsplicht

Dat de inwerkingtreding van de Omgevingswet gevolgen heeft voor de vergunningplicht en daarmee de afgegeven omgevingsvergunning milieu is zeker. Borger & Burghouts heeft daarom een afstudeerder HBO-rechten gevraagd onderzoek te doen naar het effect van de Omgevingswet op de vergunningplicht ten opzichte van het huidige stelsel aan regelgeving. Hiermee wil Borger & Burghouts zichzelf inzicht verschaffen in de gevolgen die door deze verandering voor haar klanten, welk effect dit heeft op de verschillende type bedrijven en of dit invloed heeft op de huidige dienstverleningsvorm van Borger & Burghouts.

Weten wat er voor uw organisatie gaat veranderen?

Borger & Burghouts heeft voor een aantal van haar klanten een eerste inventarisatie uitgevoerd over de effecten van de Omgevingswet op haar bedrijfsvoering. Bent u ook benieuwd wat de Omgevingswet voor uw organisatie kan gaan betekenen? Leg uw vraagstuk gerust eens voor aan Hans of aan één van zijn collega adviseurs.

Hans Been

Senior adviseur